macOS Finder İpuçları: Sekmeler, Etiketler ve Sık Kullanılan Klasörler
Finder, macOS’te dosya yönetiminin kalbidir. Verimliliği katlamak için üç temel özelliği iyi kullanmak gerekir: sekmeler (tabs), etiketler (tags) ve yan çubuktaki Sık Kullanılanlar (Favorites). Bu kapsamlı rehber, günlük iş akışını hızlandıracak gelişmiş ayarlarla birlikte adım adım anlatır.
⚠️ Not: Bu rehber macOS’in modern sürümleri (Big Sur ve sonrası) için yazıldı. Menü adlarında küçük farklılıklar olabilir ama genel mantık aynıdır.
1) Sekmeler (Tabs): Birden Fazla Klasörü Aynı Pencerede Yönetin
Safari’de olduğu gibi Finder’da da sekmelerle çalışabilirsiniz. Farklı klasörleri ayrı pencereler yerine tek pencerede düzenli tutmak odak ve hız kazandırır.
1.1. Yeni sekme açma ve sekmeler arası gezinme
- Yeni sekme: Menüden Dosya → Yeni Sekme veya ⌘T.
- Yeni pencere: ⌘N (gerekirse sonradan sekmelere birleştirirsiniz).
- Geri/İleri: ⌘[ ve ⌘].
- Üst klasöre çık: ⌘↑, Seçili öğeyi aç: ⌘↓.
1.2. Pencereleri sekmelere birleştirmek
- Açık birden çok Finder penceresi varsa menüden Pencere → Tüm Pencereleri Birleştir (Merge All Windows) seçin.
- Sekmeleri sürükleyerek yeniden sıralayabilir veya pencere dışına sürükleyerek ayrı pencere yapabilirsiniz.
1.3. Sekmelerle dosya taşıma
- Bir dosyayı sekme başlığına sürükleyip 1 sn bekleyerek o sekmeyi etkinleştirin, sonra bırakın (spring-loaded davranış).
- Aynı pencerede iki sekmeyi yan yana göstermek isterseniz ikinci bir Finder penceresi açıp Pencere → Her Zaman Üstte tarzı bir seçenek yoktur; ancak iki pencereyi yan yana hizalayıp Merge All Windows ile hızlı sekme düzeni kurabilirsiniz.
💡 İpucu: Görünüm menüsünden Durum Çubuğu ve Yol Çubuğunu açmak (View → Show Status/Path Bar) dosya sayısını ve tam konumu görmenizi sağlar. ⌘J ile “Görünüm Seçenekleri”ne ulaşıp klasör bazlı görünüm ayarı yapabilirsiniz.
2) Etiketler (Tags): Renklerle Projeleri ve Öncelikleri Yönetin
Etiketler, dosya/klasörleri renk ve isim ile kategorize etmeyi sağlar. Bir dosya birden fazla etikete sahip olabilir; bu, klasik “tek klasör hiyerarşisi”nin ötesinde esnek bir organizasyon sunar.
2.1. Etiket atama ve yönetme
- Dosyaya sağ tıklayın → Etiketler menüsünden bir renk/isim seçin.
- Dosya seçiliyken Finder penceresinin üst barındaki etiket düğmesini de kullanabilirsiniz.
- Finder → Ayarlar → Etiketler (Settings → Tags) bölümünden etiketlerin isimlerini, renklerini ve yan çubukta görünürlüğünü düzenleyin.
2.2. Etiketlere göre arama
- Bir Finder penceresi açın, sağ üstteki arama alanına tıklayın.
- Arama filtresi menüsünden Etiketler kriterini ekleyin ve istediğiniz etiketi seçin.
- Spotlight’da da “etiket:İş”, “etiket:Kırmızı” gibi aramalar yapabilirsiniz (Türkçe sistemlerde anahtar kelime dil uyum gösterebilir).
2.3. Etiket stratejisi (profesyonel kullanım)
- Öncelik için renkler: Kırmızı=Öncelikli, Sarı=Beklemede, Yeşil=Tamamlandı.
- Proje isimleri için metin etiketleri (örn. “Proje-X”, “Müşteri-Y”).
- Takvim amaçlı: “2025-Q1”, “2025-Eylül” gibi dönemsel etiketler.
💡 İpucu: Etiketleri kaynak (örn. “iCloud”, “Paylaşılan”) ya da durum (“Taslak”, “Teslim”) gibi çoklu boyutta kullanın. Bir dosyaya hem proje hem durum etiketi vererek güçlü kombinasyonlar oluşturursunuz.
3) Sık Kullanılan Klasörler (Sidebar/Favorites): En Kısa Yoldan Erişim
Yan çubuk (Sidebar) üzerinde Favorites alanına sürükleyip bırakarak sık kullandığınız klasörleri sabitleyin.
3.1. Favorilere klasör ekleme / kaldırma
- Bir klasörü yan çubuktaki “Sık Kullanılanlar” alanına sürükleyip bırakın.
- Kaldırmak için yan çubukta klasöre sağ tıklayın → Kenar Çubuğundan Kaldır.
- Sıralamayı değiştirmek için sürükleyip bırakmanız yeterli.
3.2. Yan çubuğu özelleştirme
- Finder → Ayarlar → Kenar Çubuğu (Settings → Sidebar) menüsünden Masaüstü, Belgeler, iCloud Drive, Dış Diske kadar hangi bölümlerin görüneceğini seçin.
- Ağ sürücüleri ve paylaşılan konumlar için Git → Sunucuya Bağlan… (⌘K) yolunu kullanın; bağlandıktan sonra yan çubukta görünür.
💡 İpucu: Sık kullandığınız bir aramayı Akıllı Klasör olarak kaydedip (bkz. aşağıdaki bölüm) yan çubuğa ekleyerek dinamik listeler oluşturun (örn. “Bu hafta indirilen PDF’ler”).
4) Akıllı Klasörler (Smart Folders) ve Kayıtlı Aramalar
Akıllı Klasörler, belirlediğiniz ölçütlere göre canlı olarak güncellenen arama sonuçlarıdır.
- Finder’da Dosya → Yeni Akıllı Klasör (File → New Smart Folder) seçin.
- Sağ üstten + butonuyla kriter ekleyin (Tür: PDF, Etiket: “İş”, Oluşturulma Tarihi: Bu Hafta vb.).
- Kaydet deyin ve Kenarda göster (Add to Sidebar) kutusunu işaretleyin.
Örnek kullanım: “Son 7 günde değiştirdiğim ve ‘Proje-X’ etiketi olan dosyalar” gibi hedefli listeler.
5) Görünüm & Düzen: Hızlı Okunabilirlik ve Gezinti
- Görünümü değiştir: Simge ⌘1, Liste ⌘2, Sütun ⌘3, Galeri ⌘4.
- Yol Çubuğu / Durum Çubuğu: Görünüm menüsünden açıp kapatın (tam konumu ve öğe sayısını görürsünüz).
- Görünüm Seçenekleri (⌘J): Simge boyutu, sıralama, önizleme, tüm klasörlerde aynı ayarlar gibi detayları özelleştirin.
- Hızlı Bakış: Dosyayı seçip Boşluk (Space) tuşuna basın. PDF/Resim/Video içerikleri anında görüntüleyin.
- Hızlı Eylemler: Sağ panel (Önizleme sütunu) veya sağ tık menüsünden PDF birleştirme, görsel döndürme, işaretleme vb.
💡 İpucu: “Sütun” görünümü (⌘3) karmaşık klasör yapılarında yol farkındalığı sağlar; “Galeri” görünümü (⌘4) görsel ağırlıklı klasörlerde en hızlı seçim yöntemidir.
6) Klavye Kısayolları: Finder’ı Rokete Çevirin
- Yeni Sekme: ⌘T — Klasik Yeni Pencere: ⌘N
- Geri/İleri: ⌘[ / ⌘]
- Üst Klasöre Git: ⌘↑ — Seçiliyi Aç: ⌘↓
- Git → Klasöre Git…: ⇧⌘G (örn.
~/Library) - Uygulamalar: ⇧⌘A — Masaüstü: ⇧⌘D — Ev Klasörü: ⇧⌘H
- Görünüm Seçenekleri: ⌘J — Sil (Çöp’e taşı): ⌘⌫
- Gizli dosyaları göster/gizle: Finder açıkken ⌘⇧. (nokta)
💡 İpucu: ⌥ (Option) tuşunu basılı tutmak birçok menüde gizli seçenekleri gösterir (örn. menü adları değişir, “Seçeneklerle Taşı/Kopyala” çıkar).
7) Taşıma/Kopyalama Davranışları ve Profesyonel İpuçları
- Aynı disk içinde sürükle-bırak varsayılanı taşımadır; farklı diske sürükleme kopyalama yapar.
- Zorla kopyalamak için sürüklerken ⌥ (Option), zorla taşımak için ⌘ (Command) basılı tutun.
- “Spring-loaded folders”: Bir klasöre sürükleyip bekleyince otomatik açılır; alt klasörlere hızla inebilirsiniz.
- Yeniden adlandırma: Birden çok dosyayı seçip sağ tık → Yeniden Adlandır… ile toplu desen değişikliği yapın.
8) Finder Ayarları: Varsayılan Açılış Konumu, Yeni Sekme Davranışı
- Finder → Ayarlar → Genel: “Yeni Finder pencereleri şunu göster” ayarını Ev Klasörü, Masaüstü veya en çok kullandığınız klasör olarak değiştirin.
- Etiketler sekmesinden hangi etiketlerin yeni menülerde görüneceğini seçin.
- Kenar Çubuğu sekmesinde iCloud Drive, harici diskler, paylaşılan konumları göster/gizle.
- Gelişmiş sekmesinde uzantıları gösterme, uyarıları yönetme ve boş sepet uyarılarını düzenleme.
💡 İpucu: Araç çubuğunu özelleştir (sağ tık → Araç Çubuğunu Özelleştir) ile sık kullandığın düğmeleri ekleyip çıkar; Paylaş, Etiketler, Hızlı Eylemler gibi tuşları görünür tut.
9) Profesyonel Akış Örneği: “Projeler” İçin Hızlı Kontrol Paneli
- Projelerin dosyalarına “Proje-X”, “Proje-Y” gibi etiketler verin.
- Yeni Akıllı Klasör oluşturun; Etiket = “Proje-X”, Tarih = Son 14 gün gibi filtreler belirleyin.
- Akıllı klasörü yan çubuğa ekleyin ve ayrıca Favorilere sürükleyin.
- İlgili kök klasörü de Favorilere ekleyip yan yana sekmelerle çalışın (sekme 1: Proje kökü, sekme 2: Akıllı Klasör).
💡 İpucu: Bu akışla hem dosya sistemindeki gerçek konumunu değiştirmeden etiketle yönetir, hem de “son değişenler”i tek tıkla takip edersiniz.
10) Sorun Giderme & İnce Ayar
- Yan çubuk görünmüyorsa: Görünüm → Kenar Çubuğunu Göster veya ⌥⌘S.
- Gizli dosyaları görmek için: Finder aktifken ⌘⇧. (nokta). Aynı kombinasyonla geri kapatılır.
- iCloud Drive görünmüyorsa: Sistem Ayarları → Apple Kimliği → iCloud → iCloud Drive açık olmalı; Finder Ayarları → Kenar Çubuğu’nda iCloud işaretli olmalı.
- Arama tüm Mac’te mi klasörde mi? Finder Ayarları → Gelişmiş → “Arama yaparken” tercihini “Geçerli klasörde ara” olarak değiştirin.
⚠️ Etiket isimlerini kökten değiştirmek, kaydedilmiş akıllı klasör filtrelerinizi etkileyebilir. Büyük değişikliklerden önce birkaç dosya üzerinde test edin.
✅ Sonuç
Finder’da sekmeler ile ekran kalabalığını azaltır, etiketler ile projeleri ve öncelikleri renklendirir, Favoriler ile tek tık erişim sağlarsınız. Bu üçlüye Akıllı Klasör, kısayollar ve Görünüm ayarlarını eklediğinizde macOS’te dosya yönetimi belirgin şekilde hızlanır.
💡 İpucu: Bu rehberi sık kullandığınız Finder penceresine pin’lemek için tarayıcı yer imlerine ekleyin. Düzenli aralıklarla etiket ve Favori listesini gözden geçirip gereksizleri temizleyin.