macOS: Temiz Kurulum vs DFU + IPSW Restore

macOS: Temiz Kurulum vs DFU Restore

Bu rehberde iki yolu karşılaştırıyoruz: (A) Temiz Kurulum (macOS Recovery/Bootable USB ile disk silip sıfırdan kurulum) ve (B) DFU + IPSW Restore (ikinci bir Mac ve USB-C kablo ile firmware/RecoveryOS dahil derin onarım & temiz kurulum). Her iki yol da verileri siler; önce mutlaka yedek alın.

⚠️ Uyarı: İşlemler diskteki tüm verileri siler. Time Machine veya eşdeğer bir yedek almadıysanız geri dönüş mümkün olmayabilir. Apple Kimliği, FileVault, kurumsal MDM gibi kısıtlar varsa önceden gözden geçirin.

İçindekiler

Özet Karşılaştırma: Hangi Yöntemi Ne Zaman Seçmeli?
Başlamadan Önce: Yedekleme ve Hazırlık
Yöntem A — Temiz Kurulum (Recovery / Bootable USB)
Yöntem B — DFU + IPSW Restore (Apple Silicon & T2)
Kurulum Sonrası: Geri Yükleme, Test ve İnce Ayar
Sorun Giderme & SSS

1) Özet Karşılaştırma

Temiz Kurulum (Recovery/USB) — Klasik yöntemdir. Recovery’den “Disk İzlencesi (Disk Utility)” ile Macintosh HD ve ilgili Data birimini silip “macOS’i Yeniden Yükle” seçilir.
✅ Ne zaman? Genel yavaşlık, kararsızlık, alan açma, “sıfır” başlangıç ihtiyacı.
➕ İkinci Mac gerekmez. ➖ Firmware/RecoveryOS sorunları varsa tek başına yetmeyebilir.
DFU + IPSW Restore — Daha derin onarım/temiz kurulum. Apple Silicon (ve T2) Mac’i DFU moduna alıp IPSW ile firmware+recoveryOS+macOS’i sıfırdan yazar.
✅ Ne zaman? Boot loop, Apple logosunda kalma, başarısız güncelleme, Recovery açılmıyor.
➕ En kökten temizleme. ➖ İkinci Mac, USB-C kablo ve internet/ipsw gerekir.

💡 Pratik kural: Önce Temiz Kurulum deneyin. Sorun sürüyorsa DFU + IPSW Restore’a geçin.

2) Başlamadan Önce: Yedekleme ve Hazırlık

Yedek: Time Machine (Harici disk) veya kurumsal yedek çözümü. iCloud Drive senkronizasyonu tek başına tam yedek değildir.
İnternet: Recovery/DFU sırasında imzalama ve indirmeler için stabil ağ önerilir.
Şarj: Dizüstülerde güç adaptörü takılı olsun.
Apple Kimliği / Bul: Cihaz devri/satışı planlanıyorsa “Tüm İçeriği ve Ayarları Sil” sırasında Apple Kimliği çıkış adımları zaten istenir.

3) Yöntem A — Temiz Kurulum

3.1. Monterey 12+ ve Apple Silicon/T2: Tüm İçeriği ve Ayarları Sil (en hızlı yöntem)

Ayarlar → Genel → Aktar veya Sıfırla → Tüm İçeriği ve Ayarları Sil (Erase Assistant). Talimatları izleyin.
İşlem OS’u koruyarak kullanıcı verilerini güvende siler ve fabrika ayarlarına döndürür. Ardından ilk kurulum ekranı gelir.

💡 Bu seçenek yoksa ya da başarısızsa Recovery’den silip kurmayı kullanın.

3.2. Recovery’den disk silip macOS’i yeniden yükleme

Apple Silicon: Kapatın → Güç düğmesine basılı tutun → Seçenekler → Devam → “Disk İzlencesi”.
Intel: Yeniden Başlat → ⌘R (yerel Recovery) veya ⌥⌘R (internet Recovery) basılı tutun.

Disk İzlencesi’nde solda Macintosh HD ve varsa Macintosh HD - Data birimlerini seçip Sil (APFS, ad: Macintosh HD).
Disk İzlencesi’nden çıkın, macOS’i Yeniden Yükle’yi seçin ve kurulumu tamamlayın.

3.3. İleri seviye: Bootable USB ile temiz kurulum

App Store’dan veya Apple’ın sayfasından hedef sürümün tam kurulum uygulamasını indirin (Uygulamalar klasörüne gelir).
USB’yi takın (≥16 GB) ve biçimleyin (APFS veya Mac OS Extended, GUID).
Terminal’de createinstallmedia ile yükleyici oluşturun. Örn. Sonoma için:
```
sudo /Applications/Install\ macOS\ Sonoma.app/Contents/Resources/createinstallmedia \
  --volume /Volumes/SONOMAUSB
```
Ventura/Monterey için sadece uygulama adı değişir.
Başlatma: Apple Silicon’da Güç’e basılı → Seçenekler ekranında USB’yi seç. Intel’de açılışta ⌥ tuşu → yükleyiciyi seç.
Disk İzlencesi ile sil → yükleyici ile kurulumu başlat.

💡 Bootable USB bazı eski/kapalı ağ senaryolarında en hızlı çözümdür. Kurulum sırasında yine imzalama için internet gerekebilir.

4) Yöntem B — DFU + IPSW Restore (Apple Silicon & T2)

DFU, Mac’i firmware düzeyinde servis moduna alır. Restore, firmware + recoveryOS + macOS’i IPSW ile baştan yazar (tam temiz kurulum). Revive ise verileri silmeden sadece firmware/recoveryOS’i tazeler; genelde önce Revive, olmazsa Restore önerilir.

4.1. Gerekli ekipman

İkinci bir Mac (güncel macOS, Finder DFU penceresi destekli) veya Apple Configurator kurulu Mac.
USB-C data kablosu (yüksek kaliteli). Gerekiyorsa güç için MagSafe kullanın.
İnternet (Finder/Configurator IPSW indirir). İsterseniz IPSW’yi önceden indirip kullanabilirsiniz.

4.2. Apple Silicon dizüstülerde DFU’ya alma (klavye kombinasyonu)

Etkilenen Mac’i kapatın.
Güç düğmesine basıp bırakın, hemen ardından şu dört tuşa birlikte basılı tutun: sol Control + sol Option + sağ Shift + Güç.
≈10 sn sonra yalnızca Güç tuşunu basılı tutmaya devam ederek diğer üç tuşu bırakın; ≈10 sn daha bekleyin.
Diğer Mac’te Finder’da DFU penceresi görünmelidir. (Önce “aksesuarı onayla” uyarısı gelirse izin verin.)

4.3. Apple Silicon masaüstülerde DFU’ya alma

USB-C kabloyu masaüstü Mac’in DFU portuna takın (üretici yönergelerine göre).
Güç kablosunu çıkarın.
Güç düğmesine basılı tutarken güç kablosunu takın; Güç’ü ≈10 sn basılı tutmaya devam edin.
Diğer Mac’te DFU penceresi görünmelidir.

4.4. Restore (temiz kurulum) veya Revive (verileri korumayı dener)

Finder’ın DFU penceresinde Restore Mac (temiz kurulum) ya da önce Revive Mac (verileri silmeden onarım) seçin.
Alternatif: Apple Configurator kullanıyorsanız cihazı seçip IPSW dosyasını üzerine sürükleyin; Restore’u onaylayın.

4.5. IPSW hakkında

IPSW, Apple’ın imzaladığı macOS + recoveryOS (+ firmware) paketidir (Apple Silicon/T2 için).
Genelde aynı sürüm veya daha yeni IPSW’ye restore edilir; imzalanmayan eski sürümlere dönmek çoğunlukla mümkün değildir.
Finder/Configurator otomatik indirir; offline senaryoda IPSW’yi önceden indirip sürükleyip bırakabilirsiniz.

⚠️ DFU ekranda ikon göstermez; ekran simsiyah kalır. İkon görüyorsanız kurtarma modundasınız; adımları doğru zamanlamayla tekrar deneyin.

5) Kurulum Sonrası: Geri Yükleme, Test, İnce Ayar

Temiz başlangıç mı, yedekten dönüş mü? Ağır sorunlar sonrası önce kısa süre “yeni Mac gibi” kullanıp test etmek, ardından Time Machine’den dönmek daha sağlıklıdır.
Apple Kimliği, iCloud, iMessage/FaceTime, Touch ID/Apple Watch kilit açma, FileVault gibi bileşenleri sırayla doğrulayın.
Uygulama lisansları ve geliştirici araçları (Xcode CLT vb.) yeniden kurulabilir.

6) Sorun Giderme & SSS

Recovery’de disk görünmüyor: Tüm dış aygıtları çıkarıp yeniden deneyin; Disk İzlencesi’nde Görünüm → Tüm Aygıtları Göster’i açın.
Kurulum başarısız / döngü: NVRAM/SMC reset (Intel), ağ değişikliği, farklı USB port/kablo deneyin; olmuyorsa DFU + IPSW restore.
DFU görünmüyor: Doğru porta bağlandığınızdan ve ikinci Mac’in internet erişimi olduğundan emin olun; tuşlama zamanlaması kritik.
İmzalanmayan IPSW: Finder/Configurator imzalı sürümlere izin verir. Eskiye dönüş çoğunlukla mümkün değildir.

⚠️ Donanımsal arızalarda (depolayıcı/anakart vb.) DFU/temiz kurulum sorunu çözmez; yetkili servise başvurun.

✅ Sonuç

Temiz Kurulum çoğu kullanıcı için yeterli, ekipmansız ve hızlı çözümdür. DFU + IPSW Restore ise firmware/RecoveryOS katmanına kadar “en kökten” temizliği sağlar; zor vakalarda kurtarıcıdır. Önce yedek → sonra doğru yöntemi seçip uygulama → sonrasında test & iyileştirme adımlarına odaklanın.

📅 Güncelleme:
Ek not: Profesyonel kurulumlarda, bootable USB + Recovery ve DFU + IPSW araçlarını birlikte hazır tutmak saha işini ciddi hızlandırır.